Bierzemy udział w badaniach krajowych i międzynarodowych, jedno i wieloośrodkowych niesponsorowanych i sponsorowanych, w tym w badaniach z randomizacją kontrolowanych placebo. Szereg projektów dotyczy prewencji pierwotnej lub wtórnej cukrzycy typu 1. Wszystkie badania zakończone są publikacjami w czasopismach z listy Filadelfijskiej.
Młodzi asystenci i rezydenci z naszej kliniki byli wielokrotnie zapraszani na Science School International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes, ISPAD. W 2021 roku rezydentka, lek. Emila Kowalczyk-Korcz zdobyła w trakcie ISPAD Science School nagrodę Juvenile Diabetes Research Foundation, JDRF za przedstawienie projektu badania cross-over z randomizacją dotyczącego zwiększenia dawki insuliny na posiłek o wysokim indeksie glikemicznym (Nutrients. 2024 Jan 16;16(2):263. doi: 10.3390/nu16020263)
EDENT1FI, European action for the Diagnosis of Early Non-clinical Type 1 diabetes For Disease Interception
Badanie przesiewowe w kierunku bezobjawowej, wczesnej fazy cukrzycy typu 1 u dzieci prowadzone w latach 2024-2028. Badanie wieloośrodkowe, międzynarodowe, grant Innovative Health Initiative EU, prowadzone przez WUM. Celem projektu jest badanie przesiewowe 20 000 dzieci w kierunku wczesnej, bezobjawowej fazy cukrzycy typu 1 oraz objęcie opieką medyczną dzieci z dodatnimi autoprzeciwciałami przeciw komórkom beta trzustki. Wiadomo, że dzięki badaniom przesiewowym w kierunku cukrzycy typu 1 zredukowano częstość i ciężkość kwasicy ketonowej, skrócono czas hospitalizacji dzieci, dzieci miały większą produkcję endogennej insuliny przy rozpoznaniu cukrzycy co pozwoliło na wydłużenie częściowej remisji a w przyszłości dało szansę na włączenie do programów prewencji wtórnej cukrzycy. Badanie jest prowadzone we współpracy z Zakładem Badań Przesiewowych Instytutu Matki i Dziecka, Fundacją dla Dzieci i Dorosłych z Cukrzycą oraz poradniami pediatrycznymi.
Zapraszamy do wzięcia udziału w projekcie. Z kilku kropli krwi można się dowiedzieć, czy dziecko jest chore na cukrzycę typu 1.
GPPAD, The Global Platform for the Prevention of Autoimmune Diabetes
GPPAD została założona w 2015. Jej celem jest zapewnienie międzynarodowej infrastruktury, która umożliwi prowadzenie badań w kierunku prewencji pierwotnej cukrzycy typu 1. Wszystkie badania są przeprowadzane w oparciu o program identyfikacji niemowląt z podwyższonym ryzykiem genetycznej predyspozycji do zachorowania na cukrzycę typu 1. Koordynatorem badań prowadzonych w ramach GPPAD jest prof. Anette-Gabriele Ziegler. Projekty są finansowane przez fundację charytatywną Helmsley Charitable Trust (https://www.gppad.org/pl/).
W ramach GPPAD w latach 2018-2023 we współpracy z Zakładem Badań Przesiewowych Instytutu Matki i Dziecka zidentyfikowaliśmy ~1500 noworodków ze zwiększonym ryzykiem genetycznym zachorowania na cukrzycę typu 1. W tym celu objęto badaniami przesiewowymi ~15 000 noworodków, z tej grupy u ~1% dzieci potwierdzono badaniami genetycznymi 10% ryzyko pojawienia się autoprzeciwciał przeciw komórkom beta trzustki do 6. roku życia. Wszystkie Rodziny zostały poinformowane o wynikach badania oraz objawach cukrzycy. Część Rodziców wyraziła zgodę na udział w badaniach prewencji cukrzycy typu 1. (doi: 10.1111/pedi.12870)
POINT, Primary Oral Insulin Trial
Badanie prewencji pierwotnej cukrzycy typu 1 wieloośrodkowe, międzynarodowe (Polska, Niemcy, Belgia, Wielka Brytania, Szwecja) z randomizacją, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo prowadzone w latach 2018-2024. Celem badania jest ocena czy codzienne podawanie insuliny niemowlętom z podwyższonym ryzykiem genetycznym cukrzycy typu 1 zmniejsza częstość występowania autoprzeciwciał przeciwko komórkom beta. W naszym ośrodku włączyliśmy do badania 242 niemowląt, dzieci otrzymywały przez rok leczenie doustną insuliną, następnie były pod naszą obserwacją i opieką do 3-6. roku życia. Obecnie wyniki badania są w trakcie opracowania statystycznego. (doi: 10.1136/bmjopen-2018-028578)
Wstępna analiza wykazała, że skorygowany względem płci, wieku i kraju współczynnik ryzyka rozwoju autoprzeciwciał przeciw antygenom wysp trzustkowych, gdy dzieci uzyskały dodatni wynik testu na obecność przeciwciał SARS-CoV-2, wynosił 3,5 (95% CI, 1,6-7,7; P = .002). (JAMA. 2023 Sep 26;330(12):1151-1160. doi: 10.1001/jama.2023.16348.)
BMI we wczesnym dzieciństwie wzrosło podczas pandemii COVID-19. Wyższe skorygowane względem wieku BMI i ryzyko nadwagi w wieku 9. miesięcy były związane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju autoprzeciwciał przeciw antygenom wysp trzustkowych do 5,5 roku życia (odpowiednio HR 1,16; 95% CI 1,01, 1,32 i HR 1,68, 95% CI 1,00, 2,82). (Diabetologia. 2024 Apr;67(4):670-678. doi: 10.1007/s00125-023-06079-z)
SINT1A, Suplementation Bifidobacterium INfantis for Mitigation of Type 1 Diabetes Autoimmunity
Badanie prewencji pierwotnej cukrzycy typu 1 (2021-2027), wieloośrodkowe, międzynarodowe (Polska, Niemcy, Belgia, Wielka Brytania, Szwecja), z randomizacją, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo. Celem badania jest ocena czy codzienne podawanie Bifidobacterium longum niemowlętom z podwyższonym ryzykiem genetycznym cukrzycy typu 1 zmniejsza częstość występowania autoprzeciwciał przeciw antygenom wysp trzustkowych. Do badania włączyliśmy 250 niemowląt. Dzieci otrzymują w pierwszym roku życia Bifidobacterium longum i pozostają pod naszą opieką do 3-6. roku życia. (DOI: 10.1136/bmjopen-2021-052449)
PRIFEN, Prolonged Remission Induced by FENofibrate
Grant Agencji Badań Medycznych grant nr 2019/ABM/01/00054. Badanie dwuośrodkowe, z randomizacją, podwójnie ślepą próbą, kontrolowane placebo. Celem badania jest ocena czy podanie leku fenofibrat poprawi wydzielanie insuliny przez komórki β trzustki u dzieci i młodzieży z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1 i wydłuży okres częściowej remisji. Fenofibrat zmienia metabolizm sfingolipidów, zwiększa stężenie sulfatydu i redukuje stan zapalny w wysepkach trzustki u chorych na cukrzycę typu 1. Zwiększenie stężenia sulfatydu i zmniejszenie stanu zapalnego w wysepkach trzustkowych zapobiega cukrzycy u myszy, co sugeruje, że regulacja biosyntezy sulfatydów może stanowić obiecującą drogę terapeutyczną w cukrzycy typu 1. Planowane zakończenie badania 2025r. (DOI: 10.1136/bmjopen-2023-076882)
Nasz ośrodek od 2017 roku jest włączony do Europejskiej Sieci Referencyjnej ds. Rzadkich Zaburzeń Endokrynologicznych (European Reference Network on Rare Endocrine Conditions, Endo-ERN, https://endo-ern.eu/pl/) w kategorii zaburzenia genetyczne homeostazy glukozy (MTG3).
Celem naszej sieci jest zapewnienie profesjonalnej opieki dzieciom z rzadką postacią cukrzycy, hiperinsulinizmem i innymi formami hipoglikemii oraz zespołami insulinooporności. Należą do nich pacjenci z wyjątkową przyczyną cukrzycy (np. mutacje receptora insuliny), pacjenci z bardzo niestabilną i/lub trudną do leczenia cukrzycą (np. cukrzyca noworodkowa), pacjenci z nietypowymi chorobami współistniejącymi. (doi: 10.1007/s12020-021-02622-3)
PROTECT: Teplizumab Preserves Beta-Cell Function in Newly Diagnosed Type 1 Diabetes
PRV-031-001 Badanie fazy 3, międzynarodowe, z randomizacją, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo oceniające skuteczność i bezpieczeństwo stosowania teplizumabu (PRV-031-001), humanizowanego, przeciwciała monoklonalnego anty-CD3, u dzieci i młodzieży z nowo zdiagnozowaną cukrzycą typu 1. Dwa 12-dniowe kursy teplizumabu u dzieci i młodzieży z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1 wykazały korzyści w odniesieniu do pierwszorzędowego punktu końcowego, jakim było zachowanie funkcji komórek β. W 78. tygodniu pacjenci leczeni teplizumabem (217 pacjentów) mieli znacząco wyższe poziomy stymulowanego C-peptydu niż pacjenci otrzymujący placebo (111 pacjentów). Obecnie prowadzone jest obserwacja pacjentów po leczeniu (PRV-031-003). Badanie sponsorowane przez Provention Bio i Sanofi (N Engl J Med. 2023 Dec 7;389(23):2151-2161. doi: 10.1056/NEJMoa2308743)
SWEET, Adolescent diabeteS: Working to crEate CEnTers of Reference
Nasz ośrodek od 2008 roku bierze udział w projekcie SWEET. W latach 2008-2011 projekt EU zdrowie publiczne 2007104. Od 2011 roku do chwili obecnej program SWEET jest kontynuowany, SWEET e.V. stała się zarejestrowaną organizacją charytatywną, ściśle powiązaną z organizacjami naukowymi, takimi jak International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes, ISPAD oraz Food and Drug Administration, FDA. Projekt SWEET skupia międzynarodowe ośrodki z całego świata. Głównym celem jest utrzymanie i rozszerzenie wysokiej jakości profesjonalnej sieci leczenia i opieki nad dziećmi i młodzieżą z cukrzycą typu 1, w oparciu o uzgodnione standardy opieki, międzynarodowe wytyczne i kontrolę jakości. Celem projektu jest poprawa pediatrycznej opieki diabetologicznej, stworzenie centrów referencyjnych opieki nad dzieckiem z cukrzycą https://www.sweet-project.org/. Klinika Diabetologii Dziecięcej i Pediatrii od wielu lat jest centrum referencyjnym SWEET.
